Harmonik nedir? zararları nedir ?

Elektrik Enerjisi Kalitemizi etkileyen ‘Harmonikler’ nedir? Bir önceki yazımızda bunu anlatmaya çalıştık. Yine de hatırlayacak olursak HARMONİKLER; Bütün teknolojik alanlarda olduğu gibi güç elektroniği alanında yaşanan gelişmeler; anahtarlamalı güç kaynakları, ark ve pota ocakları, motor sürücüleri, AA/DA dönüştürücüler ve çevirgeçler gibi doğrusal olmayan yüklerin kullanımını artırmıştır. Bu yüklerin kullanımındaki artış, iletim ve dağıtım sistemlerinde güç kalitesinde büyük ölçüde bozulmalara neden olmuştur. Doğrusal olmayan yüklerin kullanımındaki artışa paralel, enerji kalitesine duyarlı hassas yüklerin kullanımı da oldukça artmıştır ve artmaya devam etmektedir.

Bu sebeple, Akım Harmonikleri ve Akım Harmoniklerinden kaynaklı Gerilim harmonikleri bugün birçok alanda ciddi bir problem haline gelmiştir.

Peki, Harmonikleri bastırmanın, kontrol edebilmenin veya en azından etkilerini azaltmanın yolları nelerdir ?
Güç sistemlerinde harmoniklerden kaynaklı olumsuz etkiler çoğunlukla tespit edilememekte ve bunun sonucu olarak güç kalitesindeki bozulma da giderek artmaktadır. Güç sistemlerinde akım harmoniklerinin bastırılması amacıyla filtreler kullanılmaktadır. Filtreler yapıları itibariyle PASİF ve AKTİF HARMONİK FİLTRELER olarak iki ana baslıkta sınıflandırılmaktadır.

PASİF HARMONİK FİLTRELER; kondansatör, reaktör (endüktans) ve dirençten oluşmaktadırlar. Pasif harmonik filtreler ekonomik bir çözüm olmakla birlikte, çok yer kaplamaları, sabit bir kompanzasyon imkanı sunmaları, performanslarının Şebeke parametrelerine bağlı olması ve en önemlisi şebeke ve/veya yük ile rezonans devreleri oluşturmaları en belirgin dezavantajlarıdır. Aynı transformatörden beslenen komşu tüketiciler ürettikleri harmonikler ile birbirlerini etkiledikleri için tek birinde filtreleme işlemini pasif filtrelerle uygulamak son derece zordur. Reaktif Güç Kompanzasyonu amacıyla tesis edilen şönt bağlı yalın kondansatörler rezonans olaylarına yol açabilmektedir.Gük kalitesindeki bozulmanın giderek artması ve harmonik dağılımının zaman içinde değişmesi pasif filtrelerin harmonikleri süzme ve standardı sağlama güçlüğünü ortaya çıkarmaktadır.

AKTİF GÜÇ FİLTRELERİ; Aktif güç filtreleri, güç sistemlerinde özellikle doğrusal olmayan yüklerin kullanımının artmasına bağlı olarak artan güç kalitesi problemlerinin düzeltilmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bu kapsamda aktif harmonik filtrelerinin temel olarak kullanım alanları şu şekilde özetlenebilir:
a.Harmonik akımların kompanzasyonu
b.Dağıtım hattı endüktansları ile güç faktörü düzeltme amacıyla yerleştirilmiş şönt kapasitörler arasındaki seri ve paralel harmonik rezonanslarının bastırılması ve harmonik akımlarının kaynaktan izole edilmesi
c.Reaktif güç kompanzasyonu (güç faktörü düzeltme)
d.Akım/gerilim değişimleri ve dengesizliklerinin kompanzasyonu

YAŞAMIMIZDAN VE ELEKTRİK ENERJİMİZDEN HARMONİKLERİ DEF’EDELİM.

Nermin ARMAN
*Satış ve Pazarlama Yöneticisi